Eens een crimineel, altijd een crimineel? Met deze woorden opende Joel Ricardo onlangs een post op social media. Hij is de oprichter van Ricardo Jeugdhulp en in zijn bericht schreef hij over een 14-jarige jongen die onlangs op Schiphol werd aangehouden met een zwaard. Het betrof een oud-cliënt van Joel, die in het verleden weinig perspectief had.
Inmiddels gaat het, na begeleiding van Ricardo Jeugdhulp, goed met deze jongen. Hij woont binnen zijn netwerk in een andere stad, het gaat goed op school en hij voetbalt weer.
Joel sluit af met de woorden: omdat de negatieve verhalen vaak de krantenkoppen halen, wil ik juist dit succesverhaal delen.
Ik was om deze reden nieuwsgierig naar zijn verhaal.

Joel gelooft dat ieder mens een doel op aarde heeft. Voor hem is dat jongeren helpen.
“Bij mij komt de drive om mensen te helpen vanuit mijn geloof. Ik ben van jongs af aan betrokken bij de kerk. Los van hoe ik ben opgegroeid, is dat de plek waar ik God heb leren kennen. Zodoende ben ik mensen gaan helpen. Ik begon bij de jeugd, wij hadden namelijk best veel jongeren in de kerk. Zo organiseerden we bijvoorbeeld kampen. Op die manier ben je altijd op de voorgrond en heb je gesprekken met ze, waardoor je ze kan begeleiden bij alles wat op hun pad komt. Het begon me gaandeweg op te vallen dat je van daaruit weer gesprekken had met de ouders. Je blust brandjes en bent dan hulpverlener zonder de titel.
Op een dag vroeg een vriend aan mij waarom ik hier niet mijn werk van gemaakt had. Dat heeft alles in gang gezet en zodoende ben ik in de hulpverlening gerold en werd Ricardo Jeugdhulp een feit.”

Een van de missies van Joel is jongeren sterker maken en hen de tools geven om hun eigen weg te vinden, ongeacht de uitdagingen die ze tegenkomen. Hij maakt daarbij gebruik van begeleiders die de jongeren begrijpen.
“Ik splits de hulp die ik geef op in twee gebieden: mijn werk en in het algemeen. Voor mijn werk begeleiden wij jongeren op ambulante wijze. Dat doen we samen met het gezin. Denk hierbij aan jongeren die vastlopen of die te maken hebben met forensische problematiek, maar ook jongeren die dreigen uit te vallen en thuiszitters. Wij helpen ze om hun leven weer op de rit te krijgen. Je wilt niet dat ze binnen blijven en geen doel hebben, met alle gevolgen van dien.
Daarnaast doen we veel met emotieregulatie en agressieregulatie. Zo maken wij ze bewust hoe ze reageren en leren we hoe ze met bepaalde situaties om kunnen gaan. We zijn op die manier zo veel mogelijk bezig om escalatie te voorkomen en werken dan ook preventief.
Als je kijkt naar het algemene plaatje: ik zie de jongeren die ik ken vanuit mijn vrijwilligerswerk in de kerk nog steeds. Ze bellen of appen mij regelmatig om even te praten. Ook vragen jongeren die ik vanuit mijn werk heb begeleid nog wel eens om mijn hulp. Je blijft altijd een vraagbaak en een soort grote broer voor deze mensen.
Als het traject geëindigd is, betekent dat niet dat de band die je met ze hebt opgebouwd weg is. Het kost dan ook veel tijd, maar dat is het meer dan waard.”

In deze tijd is het leven van een jongere in bepaalde gevallen een uitdaging. De verleiding tot de (georganiseerde) misdaad is voor sommigen groot. Joel ziet dat ook.
“Ik ga een voorbeeld geven. Een paar jaar geleden, ik schat rond 2020, waren er schietpartijen in Amsterdam. Een daarvan was in Amsterdam-Zuidoost. Een jongen schoot iemand neer die hem geld verschuldigd was. Het ging om iets van 500 of 2000 euro, pin me er niet op vast. Voor een ondernemer die hard werkt is dat niet heel veel geld. Voor een jong persoon is dat heel veel. Er zijn daarom genoeg jongeren die criminele dingen doen voor een bepaald bedrag. Voor hen is dat hun wereld. Veel jongeren leren ook niet hoe om te gaan met geld. Ze weten niet hoe ze legaal genoeg geld kunnen verdienen. Als je ze dat leert, dan zijn de aanbiedingen die ze krijgen niet meer zo aantrekkelijk.
Als je ze leert dat er toch niets voor ze is, en ze komen vervolgens iemand tegen die ze een klusje aanbiedt voor 500 euro, dan is het dat waard. Dan leggen ze zo een granaat voor de voordeur. Ze beseffen niet dat ze daarmee mensen pijn doen. Er is geen zicht op de eventuele gevolgen, zoals bijvoorbeeld een klein kind dat net op dat moment de deur opendoet. Het enige waar ze aan denken is die 500 euro in vijf minuten.
Snel geld is dan ook een grote verleiding voor ze.”

Er zijn veel signalen als het niet goed gaat met een jongere. Voorbeelden zijn: terugtrekken uit sociale contacten, veel spijbelen, niet meer goed presteren op school, alcohol- en drugsgebruik en last van stemmingswisselingen. Helaas zijn er veel gevallen bekend waarbij er niet tijdig aan de bel is getrokken en er geen hulp komt.
“Vroeger zeiden ze: it takes a village to raise a child. Begin daarom meteen met het netwerk. Zie je iets ontstaan, ga dan naar de ouders. Misschien is het ze nog niet opgevallen, misschien ook wel, maar het kan ook zijn dat de thuissituatie niet goed is. Dat kan namelijk ook een reden zijn waarom het niet goed gaat. Door bij het netwerk te beginnen, maak je een opening om de oorzaak te achterhalen. Je maakt tegelijk iedereen bewust van de situatie.
Het gebeurt soms ook andersom. Ouders signaleren iets bij hun kind en geven dit door aan de leerkracht. Of ze lopen bij een coach, of bij ons, en geven dan alvast de informatie die nodig is. Iemand helpen lukt niet in je eentje. Dan los je niets op. Je hebt iedereen nodig om de jongere weer op het juiste pad te helpen en een toekomstperspectief te geven. Daar ontbreekt het in deze tijd soms aan.”

Als iemand eenmaal in het traject van de juiste hulpverlening is terechtgekomen, kunnen de succesverhalen zoals Joel op social media had gepost tot stand komen. Dat maakt altijd indruk op hem.
“Natuurlijk heb ik ook met de andere kant te maken, wat zeker indruk maakt, maar dan op een pijnlijke manier. Toch zijn het dit soort verhalen die mij veel doen. De jongen waarover ik postte belde mij laatst. Hij vertelde mij hoe goed het nu met hem gaat en dan denk ik echt even: wauw! Dat maakt mij zo ontzettend blij, ook al was ik op dat moment niet meer betrokken, omdat hij zijn traject bij ons had afgesloten.
Wat ook indruk maakt is als een voormalig thuiszitter werk heeft gevonden. Zo hoorde ik gisteren van een jongen die is aangenomen. Er is dan een veel grotere kans dat hij op straat niet meer betrokken raakt bij ruzies of met verkeerde mensen in aanraking komt.
Ik krijg geregeld video’s van jongens die de andere kant laten zien. Zo had een jongen een PostNL medewerker in elkaar geslagen omdat hij ze had gevraagd even rustig te doen.
Het is voor mij dan ook bijzonder om te zien als dit soort jongens zich uit deze wereld terug weten te trekken en hun leven weer op orde krijgen. Beetje bij beetje maak je het beter voor ze.”

De beeldvorming in de media is vaak negatief als het over deze jongeren gaat. We horen het over het algemeen niet als het eenmaal goed met iemand gaat. Hierdoor kan het beeld ontstaan dat bepaalde jongeren, als ze eenmaal ontspoord zijn, niet meer te redden zijn. Joel laat met zijn werk zien dat het tegendeel waar is. Toch heeft de media invloed op jongeren én op de maatschappij.
“Ik snap dat de media negatieve verhalen plaatst. Dat gebeurt daadwerkelijk. De andere kant hoor je helaas nauwelijks, waardoor de beeldvorming negatief blijft. Wat je daardoor wel veel hoort, is dat het allemaal aan de ouders ligt. Dat beeld ontstaat op basis van de berichten die de maatschappij bereiken. Maar opvoeden is niet alleen voor ouders. Een leraar en zelfs de maatschappij voedt het kind ook op. Daarnaast voedt zelfs wat ze zien op tv, social media en wat ze horen qua muziek ze op. Het is dan ook heel kort door de bocht om te zeggen dat het allemaal aan de ouders ligt als een kind afdwaalt. Dat neemt niet weg dat de ouders een rol hebben, maar die delen ze met alle andere factoren en personen in iemands leven.
De negatieve invloed van social media en muziek is honderd procent een van de oorzaken. Het enige wat je hiervoor hoeft te doen, is de telefoon van een jongere erbij pakken. Ga alleen al door de afspeellijst op Spotify en bekijk de teksten. Dan weet je voldoende. De media spelen in beide gevallen dan ook een grote rol.”

Juist door alles wat Joel meemaakt en ziet, heeft hij hoop voor de toekomst.
“Ik kijk vaak vanuit mijn geloof, dat kan ik niet losmaken van mijn leven. Ik wil doen wat God van mij vraagt. Het belangrijkste voor mij is om op het pad van bestemming te blijven wandelen. Ieder mens is uniek, we zijn niet voor niets op aarde. Ik wil dan ook mijn doel bereiken. Als ik God blij maak met wat ik doe, is mijn doel bereikt. Maar wat mijn doel is? Ik weet wel dat het te maken heeft met jongeren helpen, ik wil mensen oprecht de hulp bieden die ze nodig hebben. Daarom wil ik de jeugdhulp en – zorg menselijker maken. Ik ga geen protestmarsen beginnen tegen de zorg in Nederland, ik doe wat ik doe vanuit mijn perspectief. Ik ben verantwoordelijk voor mijn eigen daden. Ons motto is: passende zorg begint met de juiste match. Ik ben ervan overtuigd dat de juiste begeleider met de juiste persoon gekoppeld moet worden. Dat kan levensveranderend zijn. Het is daarom belangrijk dat diegene de taal spreekt van de desbetreffende jongere en het gezin. Het draait allemaal om inleven en daar zorgvuldig mee omgaan. Als we dat doen, komen we samen pas echt verder.”

Meer weten over het werk van Joel Ricardo? Ga naar: https://www.ricardojeugdhulp.nl/