
Als kind keek ik vol fascinatie naar oudere mensen. Hun ogen straalden zoveel wijsheid uit, en hun rimpels waren een landkaart van hun levensverhaal. Ik kon niet wachten tot het mij ook zou overkomen. In mijn kinderlijke verbeelding zag ik mezelf als een oude, wijze vrouw – iemand naar wie anderen zouden luisteren, wiens woorden gewicht zouden hebben, wiens verhalen kostbare schatten zouden zijn.
Wat was ik naïef.
De eerste waarschuwing
Op mijn achttiende zat ik bij de kapper, toen haar stem plots door de salon sneed: “Oh nee! Je hebt een grijze haar!” Ze zei het alsof ze een dodelijke ziekte had ontdekt. Alsof mijn hoofd plotseling besmet was met iets verschrikkelijks dat onmiddellijk uitgeroeid moest worden. Ik keek in de spiegel naar dat ene, rebelse haartje dat kennelijk de moed had gehad om zijn ware kleuren te tonen. Het leek me eigenlijk wel karaktervol.
Maar de blik van de kapster sprak boekdelen. Dit was het begin van het einde. Van mijn jeugd, van mijn aantrekkelijkheid, van mijn relevantie.
De zwarte fase
Rond mijn twintigste begon ik mijn haar zwart te verven. Niet om die eerste grijze haar te verhullen – die was allang met wortel en al uitgeroeid door mijn bezorgde kapster – maar omdat ik vrouwen met zwart haar iets mystieks vond hebben, iets wat mij altijd had aangetrokken. Ik wilde die mystieke kracht voor mezelf claimen.
Tot ik op de huisartsenpost belandde met een allergische reactie op haarverf. Mijn hoofdhuid leek wel een tomaat die te lang in de zon had gelegen. De ironie was niet te missen. In mijn zoektocht naar een bepaald beeld van vrouwelijkheid, had ik letterlijk mijn gezondheid op het spel gezet.
Ik stopte acuut. Met alles. Met verven, met verhullen, met het najagen van idealen die niet de mijne waren.
Facebook
Op mijn vijfendertigste plaatste ik een nieuwe profielfoto op Facebook. Ja, inclusief de eerste grijze plukken die zich voorzichtig een weg baanden tussen mijn natuurlijke kleur. Ik vond het mooi, als het verhaal van mijn leven dat langzaam zichtbaar werd.
En jawel hoor, binnen een kwartier verscheen er een reactie: “Mooie foto, maar je mag die grijze plukken wel eens verven, hoor!”
Het was alsof iemand mij vriendelijk maar beslist terug floot naar de zijlijn. Alsof mijn natuurlijke veroudering een soort sociale fout was die ik maar beter kon corrigeren. Netjes en stilletjes, zodat niemand er last van zou hebben.
De stilte valt
Inmiddels ben ik drieënveertig. Ik heb de eerste rimpels rond mijn ogen en steeds meer grijze haren sieren mijn hoofd als zilveren draden in een tapijt van ervaringen. En ik vind het heerlijk. Voor mij geen ingrepen, geen gevecht tegen de tijd. Ik geniet van het verhaal dat mijn gezicht en mijn haar vertellen.
Maar er gebeurt iets anders, iets subtielers. Ineens ben ik “u” in plaats van “jij”. Mijn mening klinkt voor sommigen nu al als praat dat uit de mode is geraakt. Alsof ik langzaam aan het vervagen ben.
De wijsheid waar ik als kind zo naar verlangde? Die krijg ik wel, maar soms met een blik die me in één klap twintig jaar ouder maakt. Blijkbaar ben ik een soort boomer-light in hun ogen.
De paradox van de moderne vrouw
Hier ligt de wrede paradox van onze tijd. We beweren vrouwen te waarderen om hun intelligentie, hun ervaring, hun inzichten. Maar alleen zolang ze er jong genoeg uitzien om nog als relevant te worden beschouwd. Alsof wijsheid een houdbaarheidsdatum heeft die samenvalt met een gladde huid en glanzend haar.
We hebben duizenden producten en procedures om vrouwen te helpen jong te blijven, alsof jong zijn de enige manier is om waardevol te zijn. Alsof de ervaring die gepaard gaat met het ouder worden een soort bijwerking is die geneutraliseerd moet worden, in plaats van een geschenk dat gekoesterd zou moeten worden.
Mannen mogen grijs worden en gelden dan als waardig. Hun rimpels zijn karaktervol, hun leeftijd maakt hen respectabel. Maar een vrouw met grijze haren? Die moet zich “een beetje verzorgen”, want die heeft zichzelf laten verslonzen.
De verloren oude wijze vrouw
In veel culturen was de oude wijze vrouw een geëerd figuur. De grootmoeder bij wie je terecht kon voor raad, de kruidenvrouw die genezing bracht, de verhalenverteller die de geschiedenis bewaarde. Deze vrouwen werden niet onzichtbaar naarmate ze ouder werden. Integendeel, hun stem werd sterker, hun woorden belangrijker.
Maar wij hebben deze archetypen ingeruild voor een cultuur waarin alleen de jonge vrouw telt. Waarin vrouwen worden aangemoedigd om hun levenservaring te verstoppen onder lagen crème, hun wijsheid te verhullen achter een masker van eeuwige jeugd.
Het resultaat? We verliezen een hele generatie stemmen. Verhalen die niet verteld worden. Inzichten die wegkwijnen in de stilte van onzichtbaarheid.
Een ander verhaal
Maar er is hoop. Want steeds meer vrouwen kiezen ervoor om hun verhaal te vertellen zoals het is. Om trots te zijn op hun grijze haren, hun rimpels, hun jarenlange ervaring. Om te weigeren onzichtbaar te worden omdat de maatschappij heeft besloten dat hun stem minder waard is geworden.
Misschien is dit wel de echte rebellie van onze tijd: niet het najagen van eeuwige jeugd, maar het omarmen van onze wijsheid. Het weigeren om onszelf klein te maken, stil te worden, weg te vallen in de achtergrond van een wereld die beslist heeft dat vrouwen een vervaldatum hebben.
Want die oude, wijze vrouw waar ik als kind met zoveel bewondering naar keek? Die leeft nog steeds in ons. Ze wacht alleen tot we de moed hebben om haar te laten spreken, om haar verhaal te vertellen, om haar wijsheid te delen, inclusief rimpels, grijze haren en al.
